پایگاه اندیشوران حوزه

نظريه نصب در باب ولايت فقيه

13 بازدید

موضوع: اخلاق و عرفان

فلسفه وجودي «ولايت فقيه» چيست | خبرگزاري فارس

نظريه نصب در باب ولايت فقيه

... ... شايسته است که در اينجا به بررسي «نظريه نصب» و «نظريه انتخاب» در باب ولايت فقيه بپردازم تا برخي ابهام ها زدوده شود . يکي از سؤال هاي اساسي در باره موضوع ولايت فقيه آن است که آيا ولايت فقيه انتصابي تشريعي الهي است يا انتخابي اعتباري مردمي ؟! در پاسخ به اين سؤال بايد توجه داشت که حقِّ حاکميّت واقعي وَليِّ فقيه جامع الشرايط. يک امر انتصابي الهي مي باشد نه انتخابي مردمي . حتي اگر مردم به او مراجعه نکردند ، شايستگي حقّ حاکميّتش سلب نمي شود ولي به دليل عدم رجوع مردم نمي تواند اِعمال حاکميّت و قدرت نمايد و در واقع کوتاهي و يا تقصير مردم است که به علل و عوامل مختلف به وَليِّ فقيه جامع الشرايط به عنوان حاکم اسلامي رجوع نکردند و يا حقّ او را نشناختند . شناخت مردم و رجوع آنها به وَلِيّ فقيه جامع الشرايط ، به وي قدرت مي بخشد . پس رجوع مردم به يک فقيه به عنوان حاکم اسلامي و ولايت و حاکميت داشتن او به معناي انتخاب آن فقيه از سوي مردم نيست بلکه اين رجوع کاشف از آن است که اين شخص در واقع و عندالله ، حاکم واقعي بوده است و اگر کلمه انتخاب را بکار مي برند به نحو مجاز است نه حقيقت . رجوع مردم به فقيه جامع الشرايط اين خصوصيّت و اثر را دارد که فقيه به عنوان حاکم اسلامي ، قدرت پيدا مي کند و مبسوط اليد مي شود و مي تواند اِعمال نفوذ و قدرت و حاکميّت نمايد نه اينکه رجوع مردم سبب انتخاب و تعيين وليّ فقيه از ناحيه مردم باشد . حتي خبرگان رهبري نيز در واقع ، وليّ فقيه را انتخاب و يا انتصاب و جعل نمي کنند بلکه انتخاب آنها که نمايندگان خبره مردم هستند کاشف از انتصاب تشريعي الهي و نيز مشروعيّت الهي حاکميّت وليّ فقيه مي باشد . اين مشروعيت نيز بر اساس ادلّه ولايت فقيه است که ولي فقيه جامع الشرايط به عنوان حاکم و رهبر اسلامي «مُعرّفي» مي شود و معلوم مي شود که او جانشين معصوم «ع» در عصر غيبتِ حضرت وليّعصر «عج» مي باشد و کسي مي تواند جانشين معصوم «ع» باشد که خدا او را نصب نمايد لکن اين نصب مَعَ الواسطه است يعني خداوند پيامبر اکرم (صَلَّي اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) را مستقيما نصب فرمود و ائمه (عَلَيهِمُ السَّلامُ) يکي پس از ديگري توسط پيامبر (ص) به امر الهي منصوب شدند و ولي فقيه جامع الشرايط که جانشين امام معصوم «ع» است بر اساس ادله ولايت فقيه به امر الهي بواسطه امام عصر «ع» منصوب مي شود . البته تذکر اين نکته باز هم لازم است که بيان کنيم که ولايت و حاکميّت فقيه جامع الشرايط اگر چه به انتصاب الهي است نه انتخاب مردمي ولي پشتوانه او براي اِعمال نفوذ و قدرت و حاکميّت ، رجوع مردم به او است و تا مردم او را نخواهند نمي تواند اعمال حاکميّت نمايد اگر چه حقِّ حاکميت داشته باشد (دقت کنيد) . وقتي که مردم به فقيه جامع الشرايط رجوع کردند و به او اِعمال قدرت و حاکميّت بخشيدند ديگر رضايت و عدم رضايت آنها نسبت به ولي فقيه اعتباري ندارد . به عبارت ديگر اگر ولي فقيه به سبب رجوع مردم و رأي آنها قدرت و حاکميّـت و اقتدار پيدا کند ، ناراضي بودن مردم از او سبب سلب مشروعيت ولي فقيه جامع الشرايط نمي شود بلکه چه بسا ناراضي ها بواسطه تمرّد از ولي فقيه ، فاسق شوند و اگر بر ضد او شورش نمايند مَهدُورُ الدّم باشند ! . آري اگر وليّ فقيه ، برخي از شرايط لازمه را از دست بدهد در اين صورت خودبخود منعزل است نه اينکه مردم او را عزل کنند !! همانگونه که اهل بيت (عَلَيهِمُ السَّلامُ) در واقع و در حقيقت ، حاکمان واقعي از جانب خدا بودند و مردم چه رجوع بکنند و چه نکنند و چه راضي باشند و چه ناراضي باشند ، حقّ حاکميت اهل بيت (عَلَيهِمُ السَّلامُ) از آنها سلب نمي شود . اگر مردم در عصر امام علي (عَلَيهِ السَّلامُ) به آن حضرت رجوع کردند آنگونه که در نهج البلاغه در خطبه شِقشِقِيَّه (خطبه سوم از نهج البلاغه فيض الأِسلام ص51) آمده است که بعد از خلفاي ثلاثه مردم به خانه علي (عَلَيهِ السَّلامُ) جهت خلافت و حکومت آن حضرت هجوم بردند به گونه اي که حَسَنَين (عَلَيهِما السَّلامُ) در اين ازدحام و هجوم آسيب ديدند . متن سخن آن حضرت چنين است : ( فَمَا رَاعَنِي إِلَّا وَ النَّاسُ اِلَىَّ کَعُرْفِ الضَّبُعِ يَنْثَالُونَ عَلَيَّ مِنْ کُلِّ جَانِبٍ حَتَّى لَقَدْ وُطِئَ الْحَسَنَانِ وَ شُقَّ عِطافى مُجْتَمِعِينَ حَوْلِي کَرَبِيضَةِ الْغَنَمِ . يعني پس از ماجراي قتل عثمان هيچ چيزي مرا به وحشت و نگراني و صدمه و زحمت نينداخت مگر هجوم انبوه مردم رنج ديده که به يک باره چون يال کفتار از هر سوي به خانه‏ ام ريختند به طوري که دو فرزندم حسن و حسين «عليهما السلام» در آن ازدحام آسيب ديدند و کوبيده شدند و بازوان و پهلوهايم خراش برداشت و دو طرف جامه و رِداي من پاره شد . آنان همانند گوسپندان گرگ زده ، در اطرافم جمع شدند و محاصره ام کردند و زمام امور خود را به‏ سويم افکندند و سرانجام خلافت را بر من تحميل کردند . ) اين رجوع به معناي آن نبود که مردم او را حاکم اسلامي کنند بلکه سبب آن است که امام «ع» بتواند اِعمال قدرت و اجراي قوانين اسلام نمايد. متأسفانه در طول دوران 250 ساله ائمه اطهار (عَلَيهِمُ السَّلامُ) ، بواسطه جهل عموم مردم و فريبکاري طواغيت و ظَلَمَه و حاکمان جَور و ظلم و طغيانگري ، آن بزرگوران مظلوم واقع شدند و حقّ و حقوقشان از جمله حقِّ حاکميّت الهي آنها ناديده گرفته شد و نتوانستد اِعمال قدرت و حاکميّت و اقتدار ظاهري کنند مگر در دوره کوتاه و پر فراز و نشيب امام علي «ع» و امام حسن «ع» که اين دو امام معصوم «ع» نيز با خدعه ها و نيرنگ ها و حوادث تلخي که حُکام جَور بوجود آوردند مظلوم واقع شدند و به شهادت رسيدند .