به نام خدا
تأثیر شعر در روح و روان انسان
اقبال لاهوری می گوید:
شعر را گر حکمت وروشنگری است شاعری هم شیوه پیغمبری است
در اوائل انقلاب زمانی که مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای رئس جمهور بودند همایش (کنگره) و جلسه ای در شیراز به عنوان حافظ شناسی گذاشته بودند و ایشان پیامی برای این جلسه دادند و در ضمن آن فرموده بودند که گاهی یک بیت شعر حافظ برابر با چندین خطابه و سخنرانی اثر دارد . پیامبر گرامی اسلام (صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) هم فرمودند : «إِنَّ مِنَ الشِّعْرِ لَحِکْمَةً» (مَن لایَحضُرُهُ الفَقیهُ، لِلشَّیخِ الصَّدُوقِ ، ج4، ص379.) همانا بعضی از شعر ها از جهت قدرت تأثیرگذاری همانند سحر است . در عرف هم می گوییم فلانی قلم و بیانش سحرآمیز است یعنی خیلی تأثیر گذار است . مبلّغین و طلاب عزیز باید به هنر شعر و اشعار و تأثیر گذاری آن توجه نمایند و در این زمینه در حد نیاز کار کنند . جناب حجت الأسلام آقای فرحزاد با اخلاصی که دارد سخنرانی هایش بسیار گیرا و جذاب است و یکی از کارهای با ارزش ایشان در منبر و سخنرانی ها این است که به تناسب ، اشعار زیبا و پرمحتوا و نغزی را با صدای دلنشین خود می خواند که خیلی در شنونده ها و مُستمعین اثر دارد . بسیاری از علماء بزرگ ما یا شاعر بودند و یا به خوبی از اشعار شعراء در کلام و نوشتار خود استفاده می کردند . استاد شهید مطهری کتاب «تماشاگه راز» را نوشتند که هم حافظ را بشناساند و هم جلو کسانی را که اشعارآسمانی حافظ را تحریف می کردند بگیرند و هم دریایی از مطالب معرفتی را که در اشعار حافظ نهفته است در حد مجال تبیین و توضیح دهند که انصافا کتاب جالب و خوبی می باشد . بنده اشعار زیادی از شعراء بزرگ یاد داشت دارم و بیش از بیست دور گلستان سعدی را خواندم که واقعا صفا بخش است و شش ، هفت دور دیوان حافظ را خواندم که دیوان او لطیف ترین معارف و زیباترین مطالب عرفانی را در بردارد و حافظ را جز کسی که در سیر و سلوک همطراز او باشد درک نمی کند .
جناب حافظ در غزل 286 از نسخه مرحوم خلخالی می فرماید :
شعر حافظ همه بیت الغزل معرفت است
آفرین برنَفَسِ دلکش و لُطف سخنش
ودر غزل 368 از نسخه خلخالی می فرماید :
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ
از یُمن دعای شب و ورد سحری بود
ودر غزل 15 چنین فرمود :
آن کس است اهل بشارت که اشارت داند
نکته ها هست بسی محرم اسرار کجاست
و در آخر ، کلّ اَبیات غزل 485 حافظ را ذکر می کنم که برای همه ما مفید و سودمند است :
ای بی‌خبر بکوش که صاحب خبر شوی
تا راهرو نباشی کی راهبر شوی
در مکتب حقایق پیش ادیب عشق
هان ای پسر بکوش که روزی پدر شوی
دست از مِسِ وجود چو مردان ره بشوی
تا کیمیای عشق بیابی و زر شوی
خواب و خورت ز مرتبه خویش دور کرد
آنگه رسی به عشق که بی خواب و خور شوی
گر نور عشق حق به دل و جانت اوفتد
بالله کز آفتاب فلک خوبتر شوی
یک دم غریق بحر خدا شو گمان مبر
کز آب هفت بحر به یک موی تر شوی
از پای تا سرت همه نور خدا شود
در راه ذوالجلال چو بی پا و سر شوی
وجه خدا اگر شودت منظر نظر
زین پس شکی نماند که صاحب نظر شوی
بنیاد هستی تو چو زیر و زَبَر شود
در دل مدار هیچ که زیر و زَبَر شوی
گر در سرت هوای وصال است حافظا
باید که خاک درگه اهل هنر شوی
دیوان حافظ -نسخه مرحوم خلخالی-غزل 485 .
** آیت الله سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی
********************************
**** تأثير شعر و ادب فارسي در فرهنگ و اخلاق مردم+استاد سیداصغرسعادت میرقدیم لاهیجی+[http://saadat.andishvaran.ir/fa/ShowNote.html?ItemId=14963]